خاطرات روزانه

When Going Gets Tough, Tough Gets Going....

خاطرات روزانه

When Going Gets Tough, Tough Gets Going....

شب یلدا/آیینهای محرم

 سرگرم جمع بندی کارهایم هستم برای سفر قریب الوقوع یکماهه به مرکز سینکروترون سولیل در نزدیکی پاریس. حافظه ۱۵۰ گیگا بایتی را امروز وصل کردم به کامپیوترم تا همه انچه که دارم را توی آن بریزم و با خود برای صحبت به سولیل ببرم. انتظار کارهای فنی زیادی از این سفر دارم. البته میدانم که هوا شدیدا در پاریس سرد شده است فقط امیدوارم در مدت این یکماه دوباره کارگران اتوبوس و مترو پاریس اعتصاب نکنند که رفت و آمد بی نهایت مشکل میشود. دو سال پیش که واقعا در مدت اعتصاباتشان من خیلی سختی کشیدم.

-----------------

 معاشران گره از زلف یار باز کنید...شبی خوش است بدین قصه اش دراز کنید. شب یلدا مبارک  

-----------------

چند شب پیش در تعطیلات آخر هفته به مناسبت شب محرم به سفارت ایران رفتم؛ هر چند که تنها فرصت یک شب رفتن را داشتم. فکر کردم مناسبتهای ده روزه محرم از جمله آیین های قدیمی و سنتی ایرانی است که نیاز به آن در جوامع توسعه یافته و پسامدرن با گذشت زمان بیشتر میشود.

----------------- 

کوزه بودش آب می نامد بدست...آب چون یافت خود کوزه شکست (مولانا)

IPAC 2010

ماه می سال ۲۰۱۰ اولین کنفرانس بین المللی شتابدهنده ها در شهر کیوتو ژاپن برگزار میشود. تا سال گذشته حدود سه دهه بود که کنفرانسهای اروپایی و امریکایی آن جداگانه برگزار میشد. کنفرانس آسیایی آن هم از اوایل همین دهه به آن اضافه شد. اما از سال ۲۰۰۸ تصمیم گرفته شد که تنها یک کنفرانس بین المللی شتابدهنده ها بصورت دوره ای در آسیا؛ اروپا و ایالات متحده برگزار شود. این از آن لحاظ بهتر است که تنها یک مکان و زمان جمع شدن دانشمندان و محققان در زمینه عمومی شتابدهنده ایجاد میشود و تقریبا در ماه می  یا ژوئن هر سال همه از دستاوردها و نو آوریهای این زمینه آگاه میشوند. 

در ماه سپتامبر سال ۲۰۰۱ وقتی کنفرانس آسیایی شتابگرها در بیجینگ چین برگزار میشد؛ من در مرکز دارزبوری بودم. در آن موقع زیاد میشندیدم که تقریبا غالب شرکت کنندگان مقیم ایالات متحده نتوانسته اند در این کنفرانس شرکت کنند و از یک نقطه نظر تراژدی بزرگی برای جامعه شتابدهنده های امریکا رخ داد. معمولا شرکت در کنفرانسهای اینگونه برای پیشگامان این فناوری و آنها که مرزهای تکنولوژی را واقعا به پیش میبرند یک نیاز اساسی بود. معمولا تکنولوژیهای مدرن ساخته و پرداخته یک ذهن تنها و در یک لابراتوار ایزوله شده نیستند. آنها محصول تجربه یک نسل هستند. علت عدم شرکت شرکت کنندگان امریکایی در آن سال واقعه یازدهم سپتامبر و مسایل مرتبط به آن تا چندین هفته بعد بود که باعث میشد شرکت کنندگان آن کشور نتوانند در کنفرانس بیجینگ شرکت کنند... 

امیدوارم بتوانم مقاله هایم را تا آن زمان آماده ارایه کنم.  

------------------------  

 بوی عیدی، بوی توت، بوی کاغذرنگی،
بوی تند ماهی‌دودی وسط سفره‌ی نو،
بوی یاس جانماز ترمه‌ی مادربزرگ،
 

با اینا زمستونو سر می‌کنم،
با اینا خسته‌گی‌مو در می‌کنم 

بوی باغچه، بوی حوض، عطر خوب نذری،
شب جمعه پی فانوس توی کوچه گم شدن،
توی جوی لاجوردی هوس یه آب‌تنی،

با اینا زمستونو سر می‌کنم،
با اینا خسته‌گی‌مو در می‌کنم 

 

شاعر: شهیار قنبری (خواننده: فرهاد)

CERN LHC and a new begining

پروژه LHC بعد از یک شکست و آغاز ناموفق در سپتامبر پارسال ۲۰۰۸؛ اما امسال با بازخوانی خطاهای سال گذشته و تعمیر الکترومگنتهای آسیب دیده در اواخر هفته گذشته کار خود را آغاز کرد. شکست مقطعی معمولا جزو جدا نشدنی کارهای بزرگ است. 

در این شتابگر کلایدر Collider (به فارسی در هم کوبنده) دو باریکه پروتون تا انرژی 7TeV شتاب میگیرند. این دو باریکه در جهت مخالف هم حرکت میکنند. در نتیجه دو مسیر متفاوت ولی در کنار هم در الکترومغناطیسهای سوپرهادی برای خم کردن مسیرشان وجود دارد. در طول مسیر 27 کیلومتری این باریکه در 4 نقطه با هم تلاقی میکنند و در نتیجه برخورد مستقیم آنها 14TeV انرژی دارد؛ هر چند تا برخورد نهایی در انرژی ماکزیمم زمان زیادی باقی مانده است. چون بعد از شتاب گرفتن پروتونها توسط سیستم رادیوفرکانسی در طول 20 دقیقه, مهمترین کار نگهداری پروتونها در این حلقه تحت خلا است. برای نگهداری پروتونها در مسیر صحیح ,خم کردن مسیرشان و نیز تمرکز (فوکوسینگ) آنها اصطلاحا از الکترومگنتهای سوپرهادی با فیلد ماکزیمم ۸.۳ تسلا استفاده میشود. پس به احتمال بالا بیشترین خطاهای احتمالی در آینده در این شتابگر در الکترومگنتها و به احتمال ضعیفتر در سیستم فرکانس رادیویی رخ خواهد داد. طراحی شتابگرها کار پیچیده ای نیست و به آسانی برای مهندسین و فیزیسیست ها با کمک نرم افزارهای موجود قابل اجراست. سد بزرگ همواره تکنولوژی و دانش فنی ساخت آنست. اصولا علم و تئوری در اغلب موارد به آسانی قابل دستیابیست ولی تکنولوژی و دانش فنی موضوع بسیار پیچیده تریست. مقالات متعددی در زمینه طراحی فنی این کلایدر وجود دارد ولی من به نکاتی در مورد آن اشاره میکنم که شاید جالب باشند و برخی از آنها جای دیگر نوشته نشده باشند: 

-انرژی ذخیره شده در الکترومگنتهای این شتابگر معادل 11GJ برابر با انرژی 2.6 تن تی.ان.تی است.

-دو باریکه پروتون حجمی یه کوچکی یک نقطه خودکار بیک!(خودکار بیک قدیم که ما در دبیرستان استفاده میکردیم) ولی انرژی معادل 730MJ یا  180 کیلوگرم تی.ان.تی دارند. 

-تونلی که این بزرگترین ماشین علمی جهان در آن قرار دارد بصورت حلقوی در دو کشور فرانسه و سوییس بطول 27 کیلومتر در عمق زمین گسترش یافته است. 

 -میزان توان پیک موجود در این برخورد بزرگ که کسری از ثانیه طول میکشد 10000 برابر مقدار توان متوسط مصرف شده روی کره زمین است! این توان همچنین بیش از مقدار متوسط انرژی است که کره زمین از خورشید دریافت میکند (170PW).

-امکان درک جدید از قوانین تازه فیزیک و اثبات تئوریهای پیشین با کمک این آزمایش فراوان است. 

-واکنش ایجاد شده در این شتابدهنده کلایدر پروتون-پروتون شبیه همان واکنشی است که در هسته خورشید لحظه به لحظه در حال انجام است.  

-احتمال ایجاد, درک و اثبات ابعاد جدید به جز 4 بعد فعلی مکان و زمان و نیز ذرات بنیادی جدید؟ وجود دارد.  

-مثلا احتمال ایجاد هیگز بوسون Higgs Boson و اثبات نظریه مدل استاندارد و ابرتقارن Supersymmetry.

-احتمال ایجاد بچه سیاهچاله های مینیاتوری و کم عمر وجود دارد.  

-احتمال آنست که بعد از تجزیه و تحلیل داده های ناشی از این برخورد, نقطه عطفی در درک قوانین هستی و نیروهای نگهدارنده و بین ذره ای رخ دهد.(ماهها طول میکشد)

--------- 

اما شایعات و فرضیات عامیانه و شاید خنده دار: 

-ممکن است سیاهچاله های تولیدی به قدری بزرگ شوند که زمین را ببلعند. 

-ممکن است دوباره مشکلی در الکترومگنتها پیش آید و سیستم برای 6 ماه دیگر متوقف شود.

-ممکن است پدیده خمیدگی زمان رخ دهد.

-ممکن است مردم کره زمین دچار تحول روحی و ورود به ابعاد جدید شوند!

-ممکن است حین برخورد مرده ها وارد دنیای زندگان شوند و بالعکس!

-و سرانجام ممکن است آخر زمان شود.  

------------------ 

انتخاب ۵۰ برگزیده آواز جهانی. من به محمد رضا شجریان (ایران) و چهار نفر دیگر از امریکا و مکزیکو رای دادم. در اینجا.