خاطرات روزانه

When Going Gets Tough, Tough Gets Going....

خاطرات روزانه

When Going Gets Tough, Tough Gets Going....

الکترونیک آنالوگ، شاخه ای جذاب در علم و صنعت

من در زمان تحصیلاتم در سالها پیش  در دانشگاه تهران علاقه ای به مباحث الکترونیک نداشتم. بهمین دلیل بود که در دانشگاه در سال سوم به بعد گرایش برق قدرت و مباحث الکترومغناطیسی را انتخاب کرده بودم. واقعیت اینبود که بعد از پاس کردن مدارهای الکترونیک ۱ و ۲ ، نحوه تدریس اساتیدمان آنقدر فرمولی و غیر عملی بود که هیچ هیجانی برای یاد گرفتن حتی نحوه کار ترانزیستورها نداشتم! اپ امپ ها یکی از کمپننتهای الکترونیکی هستند که صدها نوع با ویژگیهای مختلف دارند و تقریبا در تمام مدارات الکترونیکی استفاده میشوند. آنها شبیه آچار فرانسه در مدارات الکترونیک هستند. یادم میامد در دانشگاه تهران حدود بیست و چند سال پیش در مبحث ترانزیستور و یا اپ امپها، استادمان فرمولهای بی حاصلی را روی تخته کلاس مینوشت که بعید میدانم جذابیت و حتی منفعتی برای دانشجویان داشت. او حتی یکبار اشاره ای به کاربرد عملی آن نمیکرد و یا اینکه مثلا با ان چه کارهایی میشود کرد.در انزمان نتوانستم ارتباطی دوستانه  با گرایش الکترونیک برقرار کنم. همین باعث شد که موقع انتخاب واحدها در سال سوم، گرایش قدرت را انتخاب کنم.  البته صادقانه بگویم دلیل دیگری هم داشت! در آنزمان گرایش برق قدرت بازار کار و پول بهتری برای فارغ التحصیلانش داشت، پس آنرا انتخاب کردم. ولی سالها گذشت و سالها بعد از کار در مراکز شتابدهنده ذرات  و آشنایی اجباری با مباحث الکترونیک شیفته آن شدم. تقریبا از اغاز به کارم از بیست سال پیش در مراکز شتابدهنده ذرات همیشه در کنار کارهای حرفه ای با گرایش الکترومغناطیسی و دیاگنوستیکس، بصورت عمومی مباحث الکترونیک آنالوگ را هم مطالعه و تحلیل میکردم ولی نه در حد طراحی و ساخت مدارات الکترونیک بصورت حرفه ای. تا اینکه چند سال پیش در تیم طراحی یکی از اجزای شتابدهنده که برای کشور بلژیک انجام میدادیم، مجبور شدم که کارهای مطالعه و طراحی الکترونیک مدارات آنالوگ را خودم انجام دهم. قرار بود مداری ساخته شود که بتواند جریانهای پالسی تا حد ۱۰۰ نانو امپر را به ولتاژ تبدیل کرده، آمپلی فای و اندازه گیری کند. از طراحی ان در ltspice  تا طراحی مدار چاپی ان در kicad و بعد ساخت و تست ان، از جمله یاداور این موضوع بود که بعضی مباحث علمی هر چه بیشتر انرا بشناسی بیشتر شیفته آن میشوی. الکترونیک آنالوگ یکی از آنهاست. دنیایی از جذابیت و کاربرد و خلاقیت، هر چند که به اندازه امواج الکترومغناطیسی مرموز و جادویی نیست. 

بعد از ان تجربه، به این نتیجه رسیدم که کار و پژوهش در فیلدهایی که حتی علاقمند نباشی، ممکن است درهایی را  به پژوهشگر باز کند که دارای جذابیت های عالی باشند.

شاید یک پیشنهاد به معلمان بخصوص رشته های فنی، این باشد که قبل از ارایه یک موضوع برای دانشجویان سال پایین، انرا بصورت عملی و تجربی درک کنند. و مهمتر اینکه در کنار فرمولهای ریاضی، مثالهایی از کاربرد موضوع در صنعت یا پژوهش گفته شود. اگر آزمایشگاه های تجربی در دانشگاه وجود ندارد، حداقل میتوان  انرا در کامپیوتر شبیه سازی کرد و انرا قبل از تدریس درک کرد. بعنوان مثال در مورد ترانزیستور اگر استاد با گفتن یک جمله که مثلا «ترانزیستور در اغلب جاها مثل یک کلید جریان برق عمل میکند» میتواند راهی در ذهن دانشجویانش برای ارتباط با این موضوع ایجاد کند. چه اشکالی دارد که استاد در کلاس درس چند ترانزیستور یا اپ امپ  از جیبش در اورد و نشان دانشجویان بدهد. این ممکن است سبب فهم تئوری بیشتر دانشجویان نشود، ولی باعث درک و انگیزه بیشتر دانشجویانش میشود. امروز با وجود گوگل و چت جی.پی.تی و هوش مصنوعی، استادانی که کاربردهای عملی و بومی و یا صنعتی و تجربی موضوعات را درک نکرده و به دانشجویان انتقال نمیدهند، ممکن است جایشان را به گوگل و یوتیوب و جی.پی.تی بدهند، چون انها هم هوشمند ترند و هم تقریبا رایگان.