بعد از یک دهه کاهش سرمایه گذاری در شتابدهنده های ذرات، ولی در سالهای اخیر دوباره همچون دهه نود میلادی و سالهای اولیه قرن ۲۱، سرمایه گذاریهای کلانی در ساخت و توسعه شتابدهنده های نسل چهارم و پنجم و بخصوص آزمایشگاههای تولید نوترون آغاز شده است. بر خلاف ذرات باردار الکترون و پروتون در شتابگرهای حلقوی و خطی، ولی نوترون ها بدلیل انکه باردار الکترومغناطیسی نیستند، توانییهای منحصر بفردی در صنعت دارند که الکترون ها و پروتونها قادر به ارایه انها نیستند. انها بدلیل بی بار بودنشان، بدون تاثیر گذاشتن و تاثیر گرفتن الکترومغناطیسی از ذرات مورد آزمایش، از درون انها عبور میکنند و اطلاعات لازم را در اختیار محققان و صنایع قرار میدهند. تا یک دهه پیش مرکز اسپالاسیون نوترون اورنل SNS در ایالات متحده بزرگترین مرکز تولید کننده نوترون بود. ولی کم کم با ورود صنایع جدید قدرت و کیفیت لازم را از دست داد، تا اینکه مرکز اپالاسیون اروپا در دهه قبل متولد شود و تا چند سال آینده بعنوان قوی ترین منبع نوترون جهان برای ازمایشات و صنایع بصورت رسمی آغاز بکار کند.
...............
قصه طنز قدیمی که یادم امد اینجا بنویسم. ملانصرالدین داشت زندگیش را میکرد. او در روستایش در حال قدم زدن و تماشای مردم بود، که شخص قوی هیکل سبیل چخماقی آمد و یقه اش را گرفت. به ملانصرالدین گفت تو به چه حقی بدون اجازه من برای خودت قدم میزنی؟ بعد با گچ روی زمین یک حلقه دورش کشید و گفت به روستای بغل دستی میروم . اگر تا بعدظهر که برمیگردم، پایت را ازین حلقه بیرون بگذاری پایت را قلم میکنم.....ملانصرالدین در مدتی که شخص قوی هیکل انجا نبود چندین بار پایش را بیرون حلقه گذاشته و ازینکه قانون قوی هیکل را زیرپا گذاشته، خوشحال میشد و زیر لب لبخندی میزد....بعد از نصف روز ، قوی هیکل امد و گفت ، حالا ازاد هستی که بروی، ولی یادت باشد دیگر بدون اجازه من در این روستا قدم نزنی. واللا دوباره تنبیهت میکنم....ملانصرالدین اما احساس پیروزی میکرد که توانسته بود در غیاب قوی هیکل، چندین بار پایش را بیرون حلقه بگذارد و این موفقیت را برای همه دوستانش تعریف میکرد....
حالا این داستان تحریم های اقتصادی و غیره ، صرفنظر به این که چه کشوری تحریم میکند و چه کشوری تحریم میشود ، بازگوی همین طنز در دنیای واقعی است.