Accelerator Technology Lessons from Japan Earthquake

زمین لرزه هفته گذشته در ژاپن تراژدی بزرگ طبیعی بود که اینبار در آنجا رخ داد. هر چند که زمین لرزه ۸.۹ ریشتری به خودی خود در حدی بزرگ بود تا یک کشور را برای مدتی سردرگم کند؛ ولی سونامی بعد از آن و مشکلات پیش آمده برای نیروگاههای اتمی هم بر روی آن افزود. مشکلی که بعد از چندین روز هنوز در حال گسترش است.  

هفته گذشته به دو نفر از همکاران که در شتابدهنده های KEK مشغولند ایمیل فرستادم و احوال آنها را جویا شدم. این مرکز که شامل یک سینکروترون پروتون 12GeV و یک در هم کوبنده الکترون-پوزیترون حلقوی است در فاصله 60 کیلومتری شهر «توکیو» قرار دارد. این مرکز علاوه بر شتابگرهایش همچنین زیرساخت اصلی در پروژه عظیم T2K است. پروژه ای که نوترینوها در مرکز KEK Ibaraki تولید و در فاصله ای معادل 270 کیلومتر دورتر دوباره دریافت میشدند... یکی از آنها گفت که دسترسی به وب و سرورهای KEK  تقریبا قطع شده است. به همین خاطر از طریق ایمیل «یاهو» جوابش را فرستاده بود. گفت که در آن مرکز ساختمانها تخریب جزیی برداشته اند. ولی در برخی قسمتهای شتابگر خطیشان مشکلات فنی اساسی پیش امده بود. بدلیل جابجایی چند سانتی متری, چندین قسمت از چمبرهای خلاء تخریب شده اند. چند الکترومگنت بر روی زمین غلت خورده است! و رکهای کنترل و الکترونیک فراوانی روی زمین افتاده اند. ناگفته پیداست که  چه بلایی به سر کابلها و اتصالاتشان آمده است. گفته بود که مشکلات فعلی در محل زندگیشان قطع برق و تا حدی آب است که زندگی را تا حدی برایشان مشکل کرده است. ظاهرا اثرات تخریبی سونامی از خود زمین لرزه بیشتر بوده است. برخی مردم در توکیو فاصله محل کار تا خانه که تا 30 کیلومتر هم میرسید بدلیل از کار افتادن سیستم حمل و نقل عمومی و نبود تاکسی, پیاده طی کرده اند. یعنی چیزی حدود فاصله تهران تا کرج!!  

شاید یکی از نتیجه گیریهای مستقیم این اتفاقات آن باشد که در طراحیهای جدید چمبرهای خلاء, Bellow های بیشتری بکار گرفته شود تا تنش مستقیم بگونه ای غیر مخرب منتقل شود. و دهها نتیجه گیری دیگر. ولی در هر صورت در کنفرانس شتابدهنده های امسال که در «سن سباستین» برگزار میشود احتمالا یکی دو مقاله از مرکز KEK در مورد اتفاقات پیش آمده بعد از زلزله ژاپن و درسهای آن میتواند برای همه طراحان شتابگرها آموزنده باشد. 

------------- 

امسال برای عید نوروز به ایران نرفته ام. هر چند که جغرافیای ایران شاید بهترین مکان دریافت امواج نوروز باشد! امسال تحویل سال به وقت اروپا روند در آمده است.  دقیقه 21 ,روز 21 , ماه 1+2:-) 

ساقی چو یار مهرخ و از اهل راز بود....حافظ بخورد باده و شیخ و فقیه هم «حافظ»